Wszyscy kłamią

Psychologowie twierdzą, że okłamie nas każdy, jeśli tylko będzie uważał, że leży to w jego interesie. "Anatomia kłamstwa" to zaskakująco przydatna publikacja, bo uczy, jak wykryć najskrzętniej skrywaną i najbardziej misternie skonstruowaną nieprawdę.

Autorami książki są byli agencji CIA, którzy przez lata pracy w zawodzie wypracowali autorską i – co najważniejsze – skuteczną metodę obnażania nieprawdy. Czytelnik dostaje do ręki podręcznik zawierający unikatowe metody amerykańskiego wywiadu używane podczas przesłuchań najgroźniejszych terrorystów świata, a zastosować je może z powodzeniem na co dzień. Instrukcje postępowania sprawdzą się zarówno w pracy zawodowej, jak i w domu. Publikacja pozwala jednak uniknąć przesady i popadania w paranoję doszukiwania się kłamstwa zawsze i wszędzie. Koncepcja modelu opiera się na tym, że w momencie, gdy "przesłuchiwana" osoba wychodzi po zakończeniu rozmowy, my otrzymujemy to, czego chcieliśmy, a ona nie postrzega przepytującego jako przeciwnika. Publikacja uczy, jak rozmawiać w trudnych i nieoczywistych sytuacjach, a autorzy podkreślają, że weryfikacja prawdy nie zawsze musi oznaczać próbę osądzania.

Z publikacji dowiemy się, jakie symptomy werbalne i niewerbalne kłamstwa powinny wywołać u nas wzmożoną czujność. Przeplatana dziesiątkami przykładów z prawdziwych przesłuchań i telewizyjnych wywiadów udowadnia skuteczność metody opracowanej przez agentów CIA. W oddzielnych, przejrzystych ramkach wyróżnia tzw. kwalifikatory postrzegania, wskaźniki kłamstwa, prezentuje typowe przypadki zachowań kłamców mniejszych i większych. Książka jest również kopalnią ciekawostek dotyczących fizjologii kłamiącego. Tłumaczy na przykład, dlaczego osoba mówiąca nieprawdę dotyka twarzy, ucha, zamyka oczy albo dlaczego lepiej sadzać przesłuchiwanego na obrotowym krześle.

Wielkim walorem książki jest to, że traktuje kwestię kłamstwa szeroko, bazuje na przykładach z autopsji, ale nie stroni również od przykładów śliskich i niewygodnych, jak cytaty z wypowiedzi znanych polityków czy celebrytów. Wyimki z przesłuchań podwójnych agentów i niebezpiecznych terrorystów dodają całości przyjemnego dreszczyku, jaki towarzyszy nam podczas oglądania kina akcji. Autorzy dowodzą, że skłonność do kłamstwa jak śmierć zrównuje wszystkich: bez względu na wiek, narodowość, przekonania czy status materialny i społeczny. W oddzielnej części książki znajdują się praktyczne informacje dla tych, którzy na przykład chcą zatrudnić nianię albo przeprowadzić poważną rozmowę z dziećmi o próbowaniu zakazanych używek, a także informacje dla pracodawców i szefów, którzy są zmuszeni weryfikować prawdomówność podwładnych. Książka rzuca zupełnie inne światło również na dotychczasowe wypowiedzi polityków, co w okresie przedwyborczym może mieć zdecydowanie istotny wpływ na nasze wybory.    
Pozostaje tylko pytanie, czy pod wpływem lektury czytelnicy nie nauczą się perfekcyjnie kłamać. "Anatomia kłamstwa" może być potraktowana jako podręcznik wystąpień publicznych, zdecydowanie przyda się w pracy dziennikarza, ale również szefa, menedżera czy rodzica.
Książkę czyta się jednym tchem. Ale warto przeczytać ją właśnie w taki sposób: za jednym razem. To pozwoli nam dokładnie prześledzić kolejne etapy myślenia autorów, rozpracować etapy tzw. klastra i lepiej przyswoić poszczególne etapy autorskiej metody. Bez wątpienia do lektury będziemy regularnie wracać. W końcu bez życiowej dewizy "wszyscy kłamią" doktor House nie postawiłby ani jednej trafnej diagnozy.

Philip Houston, Michael Floyd, Susan Carnicero, Don Tennant, Anatomia kłamstwa, Wydawnictwo Sine Qua Non, Kraków 2015

Katarzyna Woźniak 590 Artykuły

Absolwentka polonistyki na toruńskim UMK ze specjalnością filmoznawczą. Na co dzień zdaje relacje z przesunięć na półkach rynku FMCG. Po godzinach - czytelniczka. Najbardziej lubi pisać o filmach i książkach, choć właśnie o nich pisze najrzadziej.

Komentarze

Prosimy o wypowiadanie się w komentarzach w sposób uprzejmy, z poszanowaniem innych uczestników dyskusji i ich odrębnych stanowisk. Komentując akceptujesz regulamin publikowania komentarzy.